Samo pojęcie benchmarkingu pochodzi z języka angielskiego i oznacza punk orientacyjny geodety, wyznaczony na widocznym z daleka miejscu, np. na wzgórzu, używany jako punkt odniesienia. Natomiast w nauce o zarządzania benchmarking to koncepcja porównywanie się z najlepszymi.
Historia koncepcji
Benchmarking wymyślono w firmie Rank Xerox, będącej w roku 1975. światowym liderem na rynku fotokopiarek. Udział w rynku Rank Xerox spadł w latach 1976-1982 z 82% do 41%. Odzyskiwanie pozycji rynkowej oparto w znacznej części na koncepcji benchmarkingu, którą zaczęto stosować od 1979 roku. Chęć odzyskania pozycji lidera na rynku spowodowała konieczność uczenia się od najlepszych przedsiębiorstw. Wzorcowych rozwiązań logistycznych poszukiwano w firmie L.L. Bean, a w zakresie innych rozwiązań sięgnięto po doświadczenia innych (np. American Express).
Definicja benchmarkingu
W literaturze fachowej możemy znaleźć wiele różnych definicji tej koncepcji. Do najpopularniejszych należy zaliczyć te, które koncepcję Benchmarkingu opisują jako:
- uczenie się od najlepszych przez porównywanie się z najlepszymi,
- poszukiwanie najefektywniejszych metod dla danej działalności, pozwalając osiągnąć przewagę konkurencyjną,
- porównywanie procesów, produktów i usług z ich odpowiednikami u najlepszych konkurentów,
- ciągła ocena produktów, usług i metod danego przedsiębiorstwa w świetle osiągnięć konkurentów lub liderów w danej branży,
- poszukiwanie wzorcowych sposobów postępowania przez uczenie się od innych i wykorzystywanie ich doświadczenia
Cel Benchmarkingu
Benchmarking bardzo często utożsamiany jest z kopiowaniem cudzych pomysłów, koncepcji i rozwiązań prowadzących do osiągnięcia sukcesu na współczesnym rynku. Celem benchmarkingu jest dążenie do udoskonalenia rozwiązań poprzez uczenie się od innych i wykorzystywanie zdobytych przez nich doświadczeń. Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, iż efekty stosowania benchmarkingu nie zawsze są zbliżone do naszych oczekiwań. To co doskonale sprawdziło się w firmie X, w firmie Y może okazać się całkowicie nieprzydatne. Dlaczego? Wszystko zależy od tego na jakim rynku firma funkcjonuje, jakie jest jej otoczenie, etc. Jeśli porównujemy metody efektywnego marketingu nie zapominajmy, że są one dostosowane do wymogów danego rynku. Dobrze zorganizowany dział kadr w amerykańskiej firmie funkcjonuje na innych zasadach niż jego japoński czy europejski odpowiednik.
Tego typu różnic można wyliczać bez końca. Wielu krytyków benchmarkingu uznaje je za wystarczające, aby powiedzieć iż jest to koncepcja już nieprzydatna. Czy mają rację? Zdecydowanie nie. Benchmarking ma sens jeśli jest dobrze przemyślany, a jego cel dostosowany do wymogów rynkowych, w którym funkcjonuje zarówno nasze przedsiębiorstwo, jak i te od którego chcemy się uczyć.